Omgevingsreis waterschap Limburg

Vorig jaar startte Waterschap Limburg met het opstellen van het Waterbeheerprogramma (WBP) 2022-2027. Omdat de opgaven groot en gezamenlijk zijn, wilde het bestuur van het waterschap nadrukkelijk haar omgeving betrekken. Daartoe creëerde het de  ‘omgevingsreis van Waterschap Limburg’. Onder andere met een flitspeiling onder inwoners in heel Limburg. Deze ontwikkelden we samen met Christel Verstappen en Joost Oude Hengel, maar er was méér aan participatie nodig. Vandaar een ‘omgevingsreis’. Ik interviewde Christel en Joost erover.

Wat is het waterbeheerprogramma en wie zijn er allemaal bij betrokken?

Elke zes jaar leggen waterschappen het beleid en de aanpak die nodig is om de watertaken goed te kunnen uitvoeren vast in een zogeheten waterbeheerprogramma (WBP). Het huidige WBP loopt af in 2021 en daarom zijn we eind 2019 gestart met het opstellen van een nieuw WBP voor de periode 2022-2027. Daar betrekken we nadrukkelijk onze omgeving bij. Meer dan 75 deelnemende partnerorganisaties hebben een bijdrage geleverd. Daaronder natuurlijk collega-overheden zoals de provincie, Rijkswaterstaat, gemeenten, aanpalende waterschappen, overheden en waterbeheerders in België en Duitsland en de veiligheidsregio’s. Maar ook bedrijven, belangenorganisaties, terreinbeherende instanties en natuurlijk inwoners hebben met onze omgevingsreis meegedaan.

Hoe kwamen jullie op het idee van een omgevingsreis?

De opgaven rond klimaat en water zijn zo groot en complex dat we ze alleen met gezamenlijke inspanning op kunnen lossen. Daarom wilden we partners én inwoners graag laten meedenken. Eerst hebben we een brede ‘tour d’horizon’ gemaakt langs onze partners: overheden, organisaties en bedrijven in en om Limburg. In meer 20 bijeenkomsten kregen we ruim 600 reacties op onze vragen en dilemma’s. Daarna hebben we een flitspeiling gehouden onder inwoners, verspreid via social media over heel Limburg. Het was verrassend om te zien hoeveel inwoners de moeite namen om mee te denken over belangrijke punten van het WBP. We hadden meer dan 1400 respondenten. Zo hebben we veel waardevolle ideeën en suggesties opgehaald, die in het programma zijn verwerkt. Daarmee is niet alleen draagvlak verzekerd voor de inhoud van het WBP, maar óók voor de uitvoering daarvan als we vanaf 2022 van start gaan. Een impressie van onze omgevingsreis vind je op https://youtu.be/eRQTdDxn-40

Heb je een paar voorbeelden van bruikbare resultaten? Of verrassende uitkomsten waar je als WL ook echt wat mee kon of moest?

Uit onze omgevingsreis is duidelijk gebleken dat het voorkomen van wateroverlast (hoogwater en piekbuien), de aanpak van droogte en het verbeteren van de waterkwaliteit nog steeds topprioriteit hebben bij onze inwoners en partnerorganisaties.  Daarnaast vraagt men om meer aandacht voor duurzaamheid en biodiversiteit. Die vraag leeft zowel bij partnerorganisaties als bij inwoners. Beide thema’s hebben een belangrijke plek gekregen in het WBP.

Ook vindt men het belangrijk om wateropgaven te koppelen met andere maatschappelijk opgaven. Denk bijvoorbeeld aan het combineren van het vergroenen van een wijk met het open maken van een overkluisde beek. Zo kunnen overheden samen de hinder voor inwoners beperken en gelijktijdig kosten besparen. Het combineren  van opgaven heeft een belangrijke plek in het Waterbeheerprogramma gekregen.

Een ander voorbeeld is recreatief medegebruik van beekdalen en waterkeringen. Onze omgeving vindt het belangrijk om te genieten van al het moois dat we als waterschap aanleggen en onderhouden. Ook dit heeft een plek gekregen in het WBP. We denken graag mee over het faciliteren van recreanten en werken mee aan initiatieven vanuit de omgeving om paden en routes aan te leggen.

En last but not least, de waterschapslasten. Die moeten binnen de perken blijven. Een belangrijke randvoorwaarde in ons waterbeheerprogramma is dan ook dat we het uitvoeren binnen de vastgestelde financiële kaders. 

Zou je de omgevingsreis ook aanraden aan anderen? Waarom?

Jazeker. Het was een heel intensief proces, maar het heeft ontzettend veel opgeleverd. Veel organisaties en inwoners hebben het afgelopen jaar een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van dit programma. De vele reacties die we hebben ontvangen, hebben ons geholpen het programma nog verder te verbeteren. Dit heeft ervoor gezorgd dat het ontwerp waterbeheerprogramma met en voor de omgeving tot stand is gekomen. Maar niet alleen de inhoud is waardevol geweest, de relatie die je met elkaar opbouwt om gezamenlijk te werken aan de Limburgse wateropgaven is minstens zo belangrijk.